1. Khái niệm đau thắt ngực, đặc điểm cơn đau thắt ngực không ổn định

a. Khái niệm

Đau thắt ngực là tình trạng đau tức hoặc khó chịu ở ngực, xảy ra khi trái tim bạn không được cung cấp đủ máu giàu oxy. Đó có thể là cảm giác đau tức, đè nặng hoặc bóp nghẹt ở ngực, cánh tay, vai hoặc lan lên cằm. Đau thắt ngực là một biểu hiện bệnh lý của trái tim, thường khởi phát khi bạn vận động gắng sức đến mức lượng máu giàu oxy được cung cấp cho trái tim không còn đủ cho nhu cầu vận động. Điều này có thể xảy ra khi bạn tập thể dục hoặc thậm chí là khi đi lên cầu thang. Đau ngực có thể là triệu chứng của bệnh mạch vành. Đau thắt ngực do bệnh mạch vành là tình trạng xuất hiện do sự suy giảm lượng máu cung cấp cho cơ tim. Triệu chứng này thường được mô tả với cảm giác bóp chặt, thắt nghẹt, đè nặng trước ngực, nhưng đôi khi chỉ là cảm giác nóng rát hoặc đầy bụng. Chính vì vậy, bạn sẽ khó phân biệt cơn đau ngực do bệnh mạch vành với các nguyên nhân gây đau ngực phổ biến khác như viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, viêm dây thần kinh liên sườn…

Đau thắt ngực có thể ổn định hoặc không ổn định. Cơn đau thắt ngực ổn định là dạng thường gặp của đau ngực, thường giảm hoặc mất khi nghỉ ngơi hay dùng thuốc. Tuy nhiên, đối với cơn đau thắt ngực không ổn định, tình trạng này có thể xuất hiện khi nghỉ ngơi, đồng thời kéo dài hơn và không giảm khi dùng thuốc.

b. Đặc điểm cơn đau thắt ngực không ổn định

Cơn đau thắt ngực không ổn định là một trong ba dạng của hội chứng vành cấp (nhồi máu cơ tim cấp). Tình trạng này thường được bác sĩ chẩn đoán tại cơ sở y tế và cần kết hợp với triệu chứng bệnh nhân, thực hiện điện tâm đồ và xét nghiệm máu để kiểm tra men tim.

Có 5 đặc điểm để phân biệt đau thắt ngực không ổn định với đau thắt ngực ổn định:

• Thường xuất hiện lúc nghỉ ngơi
• Cơn đau thường trên 20 phút, kéo dài lâu hơn so với cơn đau thắt ngực ổn định
• Không giảm hoặc mất đi sau khi nghỉ ngơi hay sau khi dùng thuốc giảm đau ngực
• Kiểu đau ngực khác so với trước đây (nếu trước đây bạn đã được chẩn đoán đau thắt ngực ổn định)
• Khó dự đoán trước và không có tác nhân thúc đẩy rõ ràng

2. Nguyên nhân của cơn đau thắt ngực không ổn định

Nguyên nhân thường gặp nhất của cơn đau thắt ngực không ổn định là do nứt vỡ mảng xơ vữa dẫn đến hình thành huyết khối (cục máu đông) gây tắc nghẽn một phần động mạch vành. Từ đó, lượng máu cung cấp cho tim giảm gây ra tình trạng đau ngực.

Cơn đau thắt ngực không ổn định hay nhồi máu cơ tim là bệnh lý nội khoa cấp cứu vì mức độ nguy hiểm đến tính mạng nếu không được chẩn đoán, điều trị kịp thời.

3. Khi nào bạn cần gặp bác sỹ ngay

4 trường hợp bạn cần tìm đến bác sĩ ngay khi bị đau ngực bao gồm:

Trường hợp 1

Cơn đau ngực có thể mới xuất hiện hoặc tái diễn trong trường hợp trước đó đã được chẩn đoán đau thắt ngực ổn định.

Trường hợp 2

Cơn đau ngực kéo dài hơn hơn 20 phút, không giảm khi nghỉ ngơi và khi dùng thuốc.

Đây có thể là dấu hiệu cơn đau thắt ngực không ổn định hay nhồi máu cơ tim, bạn cần gọi ngay xe cấp cứu hay nhờ người thân đưa đến bệnh viện.

Trường hợp 3

Cơn đau ngực mới xuất hiện lần đầu.

Bạn cần đến khám bác sĩ để xác định cơn đau ngực do nguyên nhân tại tim hay ngoài tim, để có phương pháp điều trị thích hợp.

Trường hợp 4

Bạn đã được chẩn đoán cơn đau thắt ngực ổn định trước đó, và lần này, cơn đau ngực trở nặng, thường xuyên và kéo dài hơn, hoặc xảy ra với ít gắng sức hơn hay thậm chí đau khi nghỉ ngơi. Đối với trường hợp này, bạn nên đến bệnh viện ngay.

4. Yếu tố nguy cơ gây đau thắt ngực không ổn định

Những yếu tố sau làm tăng nguy cơ bệnh mạch vành và đau thắt ngực bao gồm:

• Hút thuốc lá:Hút thuốc lá chủ động hay thụ động đều gây tổn thương thành mạch máu, tăng xơ vữa mạch máu gây bít tắc lòng mạch.
• Đái tháo đường:Làm tăng nguy cơ bệnh mạch vành và đau ngực do tăng tốc độ xỡ vữa mạch máu.
• Tăng huyết áp: Theo thời gian, tăng huyết áp làm tăng tốc độ xơ cứng động mạch.
• Rối loạn mỡ máu:LDL-Cholesterol (một loại cholesterol xấu) làm tăng nguy cơ đau ngực và bệnh mạch vành.
• Tiền sử gia đình:Có người thân gặp phải các bệnh về tim mạch.
• Tuổi cao:nam trên 45 tuổi, nữ trên 55 tuổi
• Ít hoạt động thể lực:Điều này có thể gây thừa cân, béo phì, nguy cơ tim mạch do rối loạn mỡ máu.
• Stress: Áp lực công việc, gia đình khiến sức khỏe tinh thần suy giảm, bệnh khó kiểm soát.

5. Biện pháp phòng ngừa cơn đau thắt ngực không ổn định

Các cách ngăn ngừa đau thắt ngực bao gồm:

• Giảm stress, giảm lo âu
• Giảm uống rượu bia và các thức uống có cồn
• Kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết và cholesterol máu.
• Chích ngừa cúm hằng năm để tránh các biến chứng tim do virus
• Hạn chế sử dụng chất béo, ăn lạt, ăn nhiều rau củ quả, trái cây và ngũ cốc, ăn cá (ít nhất 2 lần/tuần)
• Ngưng hút thuốc lá (biện pháp hiệu quả nhất và ít tốn kém nhất để ngăn ngừa tiến triển xơ vữa động mạch)
• Hoạt động thể lực thường xuyên (Điều này giúp cải thiện độ bền khi gắng sức, giảm cân, giảm nguy cơ tim mạch. Bệnh nhân đau thắt ngực nên bắt đầu vận động thể lực ở mức thấp, tăng dần tùy thuộc vào khả năng gắng sức)